Terörizm ya da terör ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla belirlenen hedef gruplarına yönelik baskı, yıldırma ve her türlü yolun kullanımıdır.
Ülkemizde hemen hemen tüm ticaret sitelerinin hepsinin yurtdışı ortaklıkları ya da sahipliği var ve maalesef firmalarımıza yüksek komisyon uygulayarak ticari yaptırım terörü vardır.
E ticaret pazarında denetlenemeyen mağaza komisyon ücretleri ve ek gider masraf kesintileri sorgusuz, sualsiz ve keyfi olarak uygulanmaktadır.
Rekabetçi pazarın her geçen gün artan maliyet oranları ve özellikle pandemi döneminde tercihi artan e-ticaret alışverişi mağazacıların belini bükmektedir.
Satış yapmaya çalışan firmaların ürünler için fiyatlandırma stratejisi oluşturması hiç kolay olmamaktadır. Birçok yüksek oranlı maliyet üst üste bindiğinde son tüketiciye sunulan fiyat çok yükselmektedir. Sonuç olarak satıcı, maliyetini ortadan kaldıracak farklı yollara başvurmaktadır. Bu yollar; bazen ürünü olmadığı özelliklerde göstermek yâda çeşitli vergisel unsurlardan kaçma yoluna gitmektir. Yoksa rekabetçi bir fiyat ortaya koymak neredeyse imkânsızdır.
Zaten rakip firma veya markalar bu çok rekabetçi fiyatları anlamakta güçlük çekmesine rağmen mecburen bu fiyatlar ile onlar da satış yapmaktalar. Sonuç çok net; firmalarımız zarar görmekte ve kapanmaktadır. Ancak e-ticaret siteleri yeni ortaklar ile satış hizmeti sunmaya devam etmektedir.
E ticaret pazarı her ne kadar işe yarıyor olsa da, dürüst ve değerinde kâr marjı arayan firmalarımız için işe yaramayabilir.
E ticaret sitelerinin var oldukları ülkede gerçek anlamda haklı rekabet kurallarını anlayabilmiş tüccarlar yoksa, bu durum devlet ilgili kurumlarınca her açıdan çok iyi denetlenmeli ve sitelerin aldıkları kâr marjı belli oranları geçmeyecek şekilde düzenlenmelidir.
Özellikle Ortadoğu ve bu yakın coğrafyada var olmuş firmalar maalesef rakiplerine karşı dürüst ve duyarlı değiller. Sadece satış odaklı düşünce ile birçok firmamız e-ticaret içerisinde yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Satıcılarımızın haklı rekabeti oluşturamadığı bu mecraların devlet tarafından acil olarak regüle edilmesi şarttır.
E ticarette sabit komisyon ücreti yok, fiyatlandırma yapısına eklenecek ek masraf kısıtlaması yok, kargoda eklenecek ücret skalası yok, iade ve cezai yaptırım sınırı yok, her işlem için aynı sabit oran kesintisi yok, komisyon faturasının vergisinin kim ödeyeceği sorunu yok. Tek varsa yoksa e ticaret sitesinin her geçen gün daha fazla kar yapmasını sağlayacak yaptırımlardır.
Karşı mı çıkıyorsunuz? Sorun yok. Nasıl olsa satıcı firma bulmak çok kolay!
Eskiden satıcıların en büyük kâbusu tefecilerdi ve %5 oranında aylık faiz alırlardı. Şimdi e ticaret siteleri tüccarın korkulu rüyası haline geldi. En masumu %20 komisyon ücreti alıyor.
Bazı e ticaret siteleri en başta ücretsiz gibi görünse de şimdilerde hem alıcıdan hem de satıcıdan komisyon almaktadır. Bu da çift taraflı komisyon ve komisyonların vergilendirmesinde haksız kazanç ortaya çıkartmaktadır.
Aşağıda, bazı büyük e ticaret pazarların komisyon oranlarını ve masraflarını karşılaştıran tablo bulunmaktadır.
| E ticaret sitesi |
Başlangıç düzeyinde toplam komisyon oranları |
| N11 |
%22 |
| Hepsi Burada |
%22 |
| Gitti Gidiyor |
%22 |
| Trendyol |
%25 |
| PTT |
% 20 |
Bazı e ticaret siteleri elektronik cihaz ve aksesuarları satışından toplamda %45 civarında kesinti yapılıyor. Farklı işlemlerin toplamında bu oran ortaya çıkmaktadır. İtiraz şansınız ilk başta imzaladığınız sözleşmeler ile çoktan ortadan kalkıyor.
Bu komisyon oranlarının dışında sürekli FIRSAT, KURUMSALLIK ve REKLAM bedelleri ödememiz gerekmektedir ve satışların belirlenen kargo firması ve ücreti üzerinden yapılma zorunluluğu vardır.
E ticaret pazaryerleri, farklı kategorilerde yapılan ürün satışları için komisyon oranları belirlemiş ve satıcıların yaptığı KDV dahil satışlar üzerinden bu komisyon oranlarını firmalara yansıtmaktadır. Tabi satıcı firmaların vergi yükümlülükleri burada artmaktadır.
Tüm bu olumsuzluklar sonrasında satıcıya kalan cüzi miktarda kâr marjı yine diğer vergiler, eleman giderleri ve diğer giderlere gidecektir.
Bu unsurlar esnafın belini bükmüş ve zor durumda bırakmışken; TBMM genel kurulunda kabul edilen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanarak Resmî Gazetede yayımlanan 7256 sayılı kanun ile E-ticaret yapan kişi ve firmalara 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren belirli oranlarda vergi muafiyeti uygulanmaktadır. Bu kanunlar esnafın yok olmasına yok açacak unsurlardır.
Son dönemde yurt dışında meşhur olan Amazon, Ebay, Airbnb ve Alibaba gibi sitelerin ülkemizde satışa başlaması bu serbest ticaret unsurlarından dolayıdır.
Büyük bir hevesle e-ticarete atılan firmalarımızın avantajlarını ve dezavantajlarını ve bunların mevcut iş hedeflerine nasıl uygulanabileceğini iyi düşünmeleri gerekmektedir. Başlangıçta e-ticaret tüm iş sorunlarınızı çözecek gibi görünse de, fiziksel bir konumdan çevrimiçi bir mağazaya geçmenin dezavantajları vardır ve bu dezavantajlar köklü firmanızın bitişine dahi sebep olabilir.
Sonuç olarak, piyasanın varlığı ve markaların eş zamanlı idamesi için gelişen teknolojiye ve e ticarete ihtiyacımız vardır ancak denetim olan makul miktarda komisyon oranları olan e-ticaret daha uygun olacaktır.
Komisyon oranları kar elde edilen bir noktaya kadar düşük olması gerekir. Her geçen gün büyüyen müşteri adeti ile hepimizin kazancı daim olmalıdır. Tavsiyemiz %10 sabit ve tüm masrafların dahil edildiği komisyon oranı olacaktır.
Özetle;
E ticaret vazgeçilmezdir ve aracılığın ana geliri olan komisyon, modern pazardaki en popüler iş modelidir. Ancak komisyonun kalıcı ve rahatsız edici olmaması başarıyı getirecektir.
Firmalarımız e-ticaret konusunda istekli olsa da, dezavantajlarının da olduğunu en baştan kabul etmelidir. Bu durumların bir sorun olduğu tüm taraflarca kabul edildiğinde, e-ticaret sorunlarının üstesinden gelerek global pazarda söz sahibi firmalarımız oluşacaktır.
Hayrettin Özaydın
